Salı , Şubat 18 2025

Albay Mustafa Kemal’in Cepheden Ayrılışı

20 Eylül 1915 tarihinde Albay Mustafa Kemal Bey, uzun süren aktif komutanlık döneminde ilk defa hastalanmış ve sıtmaya yakalandığından şüphe edilmiştir. Rahatsızlığı sebebiyle 5. Ordu Komutanı Liman von Sanders, Anafartalar Grup Karargâhına gelerek kendisine “geçmiş olsun” dileğinde bulunmuş ve daha sonra özel doktorunu göndermiştir. İstirahatinin bitiminden dört gün sonra ise Albay Mustafa Kemal 27 Eylül 1915 tarihinde görevinden istifa etmiştir. Çünkü Enver Paşa’nın cephede pek çok ziyaretler gerçekleştirmesine rağmen kendisini ziyaret etmemesine gücenmiştir. O gün, Enver Paşa sabahleyin cepheye geldiği halde Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal ile görüşmemiştir.

Anafartalar Grup Kurmay Başkanı İzzettin Çalışlar, Mustafa Kemal’in istifa sürecini şu sözlerle anlatmıştır:

“Kumandan, Enver Paşa’nın muamelesinden dolayı gücenerek istifasını Ordu Komutanlığına verdi. Kolordu Erkan-ı Harbiye Reisi Edip Bey ve ordu Erkan-ı Harbiye Reisi Kazım Bey karargâha geldiler. Kumandan bu istifa meselesini onlara da mevzuu bahis etti. Onlar da gayrı muvaffak buldular. Fakat Mustafa Bey kararında ısrarlı ve kararlı olarak istifanamesini Liman von Sanders’e gönderdi.”

V. Ordu Komutanı kendisine gönderilen bu istifa dilekçesini resmi işleme koymamış ve istifanın altında yatan sebebi öğrenen Ordu Komutanı, Enver Paşa’ya mektup yazarak, Mustafa Kemal’in kazanılmasından yana tavır takınmıştır. Genelkurmay Başkanı’ndan Mustafa Kemal’in gönlünü almasını rica etmiştir. Enver Paşa bu istek üzerine Albay Mustafa Kemal’e şu telgrafı çekmiştir:

“Rahatsızlığınızı işittim. Müteessir oldum. Son defaki Çanakkale ziyaretimde çeşitli mevzileri görmek istediğimden, sizi ziyarete zamanım kalmamıştı. İnşallah tamamen sağlığınıza kavuşur ve bugüne kadar olduğu gibi kumanda ettiğiniz kıtanın başında başarıyla görevinize devam edersiniz”

Albay Mustafa Kemal bu telgrafa karşılık olarak şu cevabı vermiştir:

Rahatsızlığımdan dolayı yüksel iltifat ve teveccühlerinize özel olarak teşekkür ederken, bendenizi yakında meydana gelmesi muhtemel vakar için hazırlanan kuvvetin başında da bulundurarak zat-ı devletlerine daha büyük hizmetler verilmesine mazhariyetle taltif buyuracağınızdan eminim.”

Karşılıklı telgraflarla istifa meselesi bir nebze olsun çözülmüştür. 31 Ekim 1915 tarihinde Başkomutan Vekili Enver Paşa, Ahmet İzzet Paşa, Yarbay Feldman ve Başyaver Kazım(Orbay) Bey olmak üzere Anafartalar Grubu Karargâhını ziyaret etmiştir. Bu ziyarette Enver Paşa ve Albay Mustafa Kemal görüşmüş, daha sonra hep birlikte İsmailoğlu Tepesi’ne gitmiştir. Ancak Aralık ayına gelindiğinde Albay Mustafa Kemal Bey hava değişimi talebinde bulunmuş ve bu talep üzerine 5 Aralık 1915 tarihinde Liman von Sanders Anafartalar Grubu Karargâhına gelerek Mustafa Kemal’e hava değişimi izin yazısını vermiştir. Mustafa Kemal aldığı hava değişim izni üzerine 10 Aralık 1915 tarihinde Çanakkale Cephesi’nden ayrılmıştır.[1]


[1] İsmail Bilgin, Maydos Mıntıka Komutanı: Kurbay Yarbay Mustafa Kemal ve Cephedeki Görev Süresi, Cepheden Ayrılışı, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Bahar 2015, Sayı 18, ss.78-82.

Ayrıca Kontrol Et

ÇANAKKALE MERKEZ HASTANESİ’NİN BOMBALANMASI

Yayına Hazırlayan: Ömer GÖN Her savaşta olduğu gibi cephede bir tarafın öldürmeye çalışması ve cephe …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.