BÜYÜK GAZİ VE ÇANAKKALE ZAFERİ

Yayına Hazırlayan: Göktuğ KÜÇÜKÇOBAN

Bir Yugoslav Amirali Belgrat Üniversitesi’nde Türklerin Çanakkale Zaferi’ni Nasıl Kazandıklarını Anlattı

            Yugoslavya Bahriyesi Amirallerinden Dragutin Pritsa, Çanakkale Muharebeleri ve Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Hazretleri’nin dehasının bu muharebeler esnasında nasıl tecelli ettiği hakkında iki gün devam eden bir konferans vermiştir. Amiral bu konferansında diyor ki:

            “Bolayır’daki Türk fırkası 8 Ağustos’ta Anafartalar’a gelmişti. Yürüyüşün çok yavaş olduğunu gören General Liman Fon Sandres[1] kıtaatın derhal Teke[2] ve Kavaktepe yüksekliklerine tırmanmalarını emretmişti. Kumandanın müthiş kuraklık yüzünden efradın fevkalâde yorgun olduğu hakkındaki maruzatı üzerine Başkumandan aynı gece bütün Suvla-Arıburnu Cephesi Kumandanlığı’na enerji ve irade sahibi Kaymakam Mustafa Kemal Bey’i tayin etti.

            Mustafa Kemal, daha o gece zarfında mevzileri tayin ediyor ve kıtaatı harekete getiriyordu. Ertesi gün 9 Ağustos’ta General Stopford kumandasındaki kıtaat adı geçen tepelere tırmanmaya başlayınca Mustafa Kemal iki fırka ile bunları geriden düzlükte sıkıştırdı ve bu mıntıkada yapılacak harekât hakkında emirler ve talimat verdikten sonra Conkbayırı’na koştu. Burada üç fırkanın kıtalarını toplayıp bunları ertesi gece düşmana çok yakın bir mesafede sıraladı ve gün doğarken süngü ile düşmana hücum edilmesini ve fakat hücumdan evvel silah ve top mermisi atılmasını emretti.

            10 Ağustos şafağında Mustafa Kemal bu müthiş saldırmayı bizzat idare etti. Conkbayırı ve Sarıbayır Türklerin eline geçti. Kanlı muharebe meydanını 12 bin İngiliz ve 10 bin Türk askerinin cesedi örtüyordu. İngilizlerin çok yakın zannettikleri zafer bu suretle ansızın ellerinden kaymıştı.”

            Konferansçı bundan sonra General Stopford’un tebdilini ve onun yerine gelen General Lisley[3]’in 16 Ağustos’ta yaptığı kanlı hücumun vaziyeti değiştiremediğini, Türkler kuvvetlendiğinden her şeyin geç kalmış olduğunu söylüyor ve bundan sonra müttefiklerin Çanakkale’den uzaklaşmak mecburiyetinde kaldıklarını anlatarak diyor ki:

            “İngiliz ve Fransız filosunun Çanakkale Boğazı’ndan geçip İstanbul’a doğru yol aldıkları tarihten on beş sene sonra dünkü “Goben” ve bugünkü “Yavuz” Yugoslavya bayrağını çekiyor ve Kral Aleksandr’ın İstanbul’a muvasalatını 21 pare top ile selamlıyordu. Kralın bulunduğu “Dubrovnik” zırhlısına Türkiye Cumhuriyeti reisi geliyordu. Bu da Çanakkale kahramanı Kaymakam Mustafa Kemal Bey idi.”

            Bu konferansı veren Amiral Dragutin Pritsa sakit Avusturya-Macaristan İmparatorluğu bahriyesi erkânından idi. Bu imparatorluğun inkırazından sonran Yugoslavya hizmetine girmiş ve birkaç sene evvel Yugoslavya veya kralı birinci Aleksandr’ın baş yaveri vazifesinden tekaüdü icra edilmiştir.[4]

---

[1] Liman von Sanders.

[2] Tekke

[3] General Lisle.

[4] Vakit Gazetesi, 8 Nisan 1934, s. 1 ve 8.