Çanakkale Raporu

Kitap Adı: ÇANAKKALE RAPORU

Kitabın yazarı: Sir Muris Hungay

Kitabın Mütercimi: Karargâh-ı Umûmî İstahba‛rat Şu‛besine Me‛mûr Erkân-ı Harbiye-i Bahriyeden Hüsameddin

Basım Yeri: İstanbul Matbaa-i Amire

Basım Yılı: 1333

Sayfa Sayısı: 75

Cilt Tipi: Kâğıt Kapak

Kâğıt Cinsi: Kitap Kağıdı

Dil: Osmanlı Türkçesi

Bu eser, 14 Ağustos 1914 tarihinden deniz harekâtına son verilme tarihi olan 25 Mart 1915 tarihini kapsamaktadır. İngiliz hükümeti tarafından oluşturulmuştur. Çanakkale Savaşı’nda askeriye tarafından araştırılarak rapor haline getirilmiş ve Times Gazetesi’nde yayımlanmıştır. Bu eserin orijinali savaşa da katılmış olan Sir Muris Hungay tarafından kaleme alınmıştır. Osmanlı Türkçesi’ne çevirisi ise Karargâh-ı Umûmî İstahbarat Şubesine memur Erkân-ı Harbiye-i Bahriye’den Hüsameddin tarafından yapılmıştır. Kitabın bir bölümü maddelerden oluşmaktadır. Bu eser müttefik donanmasını ve savaştaki durumunu, savaş hakkındaki görüşleri, Lordlar Kamarası’nda yaşanan olayları bize aktarır. Bu raporda Gelibolu Yarımadası’nda yapılan harp harekâtının nedenleri Çanakkale Komisyonu’nca okuyucuya aktarılmıştır. Adı geçen raporda komisyonun başkanı olan Lord Karomor ile birlikte 8 üyenin daha imzası bulunmaktadır. Bu komite barış zamanında oluşturulmuştur.

Raporu hazırlayan kurulun komite kademesindeki kişilerin harp esnasında içinde bulunduğu davranışlarını değerlendirdiği görülmektedir. Lord Kitchener, Lord Fisher, Winston Churchill, Amiral Carden ve General Birdwood bu kitapta bahsi geçen generallerden bazılarıdır. Bu generallerin tayinleri, talimatları, askeri harekâtlardaki rolü ve hatta vefatlarından bile bahsedilmiştir. Bu generallerin görüş açılarını tespit edip, anlamak açısından kitap nadide bir eserdir. Lordların savaş arifesinde hangi amaçlar güttüğü ve savaşın başlangıcı hakkında verilen bilgiler verilmiş, bu bilgiler raporu hazırlayan heyetçe tartılmıştır. Ayrıca savaşın gelişimi ve sonuçları üzerine detayların yer aldığı uzun bir rapordur. Bu eser Çanakkale Savaşı’nın yabancı bir devlet tarafından oluşturulan komisyon tarafından değerlendirilmesi açısından önem arz etmektedir.