Pazar , Kasım 3 2024

Mustafa Kemal ATATÜRK Hakkında Basına Yansıyan İlk İzlenimler Ortaya Çıktı!

Çanakkale Savaşları Enstitüsü araştırmacılarından Didem İlkem CUMALI ve Eda KARATAŞ, “Türk Savaş Muhabirlerinin Kaleminden Çanakkale Savaşları” adlı eser ile Türk basın tarihinde savaş muhabirliği mesleğinin ilk örneklerinin Çanakkale Cephesi’nde görüldüğünü aktarmıştır. Osmanlı Genelkurmayı’nın resmî izniyle altı ayrı Türk savaş muhabirinin cephenin açılması ile birlikte İtilaf kuvvetlerinin yarımadayı tahliyesinden sonraya kadar belirli bir tarih aralığında ve birbirlerini takip eder şekilde cephede şahit olduklarını görev yaptıkları gazetelere raporladıklarından bahsetmişlerdir.

Kitaba konu olan altı savaş muhabirlerinin cephede bulundukları tarih sırasıyla; Milli Ajans’tan Hüseyin Kazım Bey, Tasvir-i Efkâr Gazetesi’nden Kalcızâde Agâh Bey, Sabah Gazetesi’nden Kemâleddin Şinasi Bey, Tanin Gazetesi’nden Ali Ekrem Bey ve İkdam Gazetesi’nden M. Burhâneddin Bey ve yine Tanin Gazetesi’nden Cemil Hakkı Bey olduğu tespit edilmiştir.

Mustafa Kemal (ATATÜRK) İle Görüşen Savaş Muhabiri

(Tanin Gazetesi adına cepheye gönderilen Uşakîzade Ali Ekrem Bey’in ruhsatnamesi.)

Tanin Gazetesi Muhabiri Ali Ekrem Bey’in, 21 Temmuz 1915 tarihinde yayımlanan mektubunda “İngilizlere ilk darbeyi vurmuş, karaya çıkan düşman kuvvetini bir hamlede denize dökmek şerefini kazanan kumandan” şeklinde tarif ettiği bir Türk komutan, araştırmacıların dikkatini çekmiş ve övgü ile bahsedilen bu kişinin Mustafa Kemal ATATÜRK olduğunu anlaşılmıştır. Yapılan araştırmalar sırasında İzzettin Çalışlar’ın “On Yıllık Savaşın Günlüğü” isimli eserde Muhabir Ali Ekrem Bey’in, 2 Temmuz 1915 günü Mustafa Kemal ATATÜRK ile görüştüğü saptanmıştır.

Araştırmacıların elde ettiği veriler neticesinde Ali Ekrem Bey’in Mustafa Kemal ATATÜRK’ün davetiyle, 180 Rakımlı Tepe’nin güneyinde bulunan karargâhı ziyaret ettiğini ve gittiği bu karargâhta gördükleri ile ilgili tasvirlerde bulunduğunu belirtmiştir. Bu tasvirlere göre karargâhın girişinde bulunan çardağın düşmandan ele geçirilmiş tüfek, süngü, bomba ve mermi gibi harp malzemeleriyle adeta bir müzeye çevrildiğini; karargâhın içinin ise bir çadırın aksine muntazam bir oda mahiyetinde tasarlandığını aktarılmıştır. Ayrıca Mustafa Kemal ATATÜRK’ün, siperler arasında teftişe çıkacağı zaman Ali Ekrem Bey’i de yanına aldığını ve bu teftiş sırasında Mustafa Kemal ATATÜRK ile askerler arasında geçen diyalogdan da bahsedilmiştir.

Mustafa Kemal ATATÜRK’ün muharebelerde yararlılık gösteren bütün askerlerini ismen tanıdığını, ihtiyaçlarını gözeterek onlara sorular sorduğunu aktaran araştırmacılar;  Mustafa Kemal Bey’in siperleri gezerken Ali Ekrem Bey’e dönerek “Şimdi Mehmet Çavuş siperindeyiz. Fakat emin olunuz ki bu kahramanlar da kendi isimlerine birer siper izafe edeceklerdir!” dediğini ve buradan askerlerine duyduğu güvenin de ne derece olduğunun anlaşıldığının altını çizmiştir.

Ali Ekrem Bey’in anlattığı anekdotta isim vermeden de olsa övgü ile bahsettiği komutanın Mustafa Kemal ATATÜRK olduğu belirlendikten sonra yapılan literatür taramasında, bu tarihten daha önce hiçbir basın organında Mustafa Kemal ATATÜRK’ten bahsedilmemesi sebebiyle bu anekdotun Çanakkale Savaşları ile ilgili Mustafa Kemal ATATÜRK’ün basına yansıyan ilk verileri sağladığı görülmüştür.

11 Temmuz 1915 günü Çanakkale Cephesi’ne gerçekleştirilen Edebi Heyet ziyareti sonrası heyet üyelerinden Mehmet Emin YURDAKUL, cephede şahit olduklarını “Ordunun Destanı” isimli eseriyle edebî bir dille anlatmış ve bu eserinde Mustafa Kemal ATATÜRK’ten de bahsetmiştir. Fakat kendisinin temmuz ayında henüz cephede olması sebebiyle eser ancak 1915 yılının sonlarına doğru yayınlanmıştır. Yine Edebi Heyet ile birlikte cepheyi ziyarette bulunan Uryanizâde Ali Vahid Bey de şiirlerinde Mustafa Kemal ATATÜRK’ten bahsetmiş olsa da kendisinin eseri de ancak 1916 yılında yayımlanmıştır. Tasvîr-i Efkâr Gazetesi’nin 29 Ekim 1915 tarihli sayısında Mustafa Kemal ATATÜRK’ün ismine ve kısa bilgiler eşliğinde fotoğrafı bilinmektedir. Ekim 1915 tarihli Donanma Mecmuası’nda, 1916 tarihli Harp Mecmuası ve Servet-i Fünûn Dergisi’nde “Anafartalar Kahramanı” olarak fotoğraflarının yayımlandığı yine malumdur. Ancak Savaş Muhabiri Ali Ekrem Bey’in “Bir Komutan” ifadesi ile cephede iki gün boyunca vakit geçirdiği kişi 19’uncu Tümen Komutanı Albay Mustafa Kemal ATATÜRK olmuştur.

Didem İlkem CUMALI ve Eda KARATAŞ, isim verilmeden de olsa Mustafa Kemal ATATÜRK’ün, Türk basınında ilk defa 21 Temmuz 1915 tarihli yazıda yer aldığını kesinleştirmiş ve Çanakkale Savaşları Enstitüsü Yayınları tarafından okuyucu ile buluşturulan “Türk Savaş Muhabirlerinin Kaleminden Çanakkale Savaşları” adlı eserle bu konuyu ortaya çıkarmıştır.

Mustafa Kemal Atatürk’ün Çanakkale Savaşları’na dair basında çıkan ilk haberi, 29 Ekim 1915 tarihinde Tasvir-i Efkar gazetesinde yayınlanmıştır.

Ayrıca Kontrol Et

57. ALAY’IN TEKİRDAĞ’DA KURULDUĞU ALAN TESPİT EDİLDİ

Birinci Dünya Savaşı’nın en kanlı çarpışmalarının yaşandığı Çanakkale Muharebeleri sırasında büyük kahramanlık gösteren ve kendisinden …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.