Çanakkale Harbi Çanakkale Muharebelerine dair…
Çanakkale Mutasarrıfı Murad Fuad Bey’in Dâhiliye Nezaretine gönderdiği 8 Mayıs 1915 tarihli telgrafı:
Dâhiliye Nezâret-i Celîlesine
C. 21 Nisan sene [1]331 ve dört numrolu – numro beş mehâzîr-i adîdesi. Müslim bulunan merkez livânın Çanakkale’den dâhil-i livâda münâsib bir mahalle nakli hakkında evvel ve ahir ta‘mîk-i tahkîkât edilmiştir. Vaz‘iyyet-i coğrafyasının müsâ‘adâtıyla beraber sevâhil-i livânın hemen de merkez noktasını teşkîl eden ve âb û hevâsının letâfet ve ciyâdetiyle ve boğaz dâhilinde mevaki-i saireye göre en tabî‘î bir limana mâlik ve emr ve idâre ve mu‘âmelât-ı iktisâdîyece de livânın her noktasına münâsebat nâmesi olmağla hâiz-i rüchân bulunan ve ale’l-husûs gerek merkez ve gerek etrafında anâsır-ı gayr-i müslimeden hiçbir[1] ferdin hattâ ednâ-i mertebe alâkaları bulunmayan ve Lâpseki ile Çanakkale’nin vasatında denize nâzır ve sahilden beş kilometre mesâfede kâin Bergos Nâhiyesi merkezinin livâ merkezi ittihâzına fevke’l-âde kabiliyyet ve isti‛dâdı mevcûd ise de Ezine, Bayramiç, Ayvacık kazaları ihrâcât ve idhâlâtının iskelesi bulunan Çanakkale Limanı’nın ale’l-hâle ibkâsı takdîrinde livâ dâhilinde her neresi olursa olsun merkez ittihâzı her türlü umrân ve terakkiyâtı dûçâr-ı akîm edeceği gibi sâbıka-i ticâretle ecânib ve anâsır-ı gayr-i müslimenin de toplanmasını intâc edilebileceğinden Çanakkale iskelesi[2] sûret-i kat‛iyyede idhâlât ve ihrâcâta mesdûd bulundurulmasıyla rüsûmât ve liman ve karantina dâirelerinin de devâir-i sâire-i devlet gibi Bergos İskelesi’ne nakli bu hususdaki mehâzîri küllîyen ref‘ eyleyeceği muhakkak göründüğü cihetle merkez livânın bu sûretle Bergos’a nakli ve Lâpseki kazası hey’etinin Çan’a ve Çan Müdîriyyeti’nin Lâpseki’ye ve Bergos Müdîriyyeti’nin de Çanakkale’nin iki saat yukarısında bulunan Işıklar Karyesi’ne naklinin münâsib ve câlib-i muhassenât ve fevâid olacağı fî 25 Nisan sene [1]331.[3]
Mutasarrıf Murad
Fuad
[1] DH. ŞFR. 470/57-1
[2] DH. ŞFR. 470/57-2
[3] DH. ŞFR. 470/57-3
