Kireçtepe Muharebeleri

Anafartalar’a çıkarma
yapan İngiliz birlikleri 14 Ağustos 1915 tarihinde Kireçtepe’ye taarruz yapmaya
karar vermiştir. Bölgedeki çıkarmadan sorumlu olan 9’uncu İngiliz Kolordusu’na
göre, Kireçtepe alındıktan sonra doğuya doğru ilerleyip Kapanca-241 Rakımlı
Tepe-Kavaktepe hattının ele geçirilmesi düşünülmüştür. Böylece Türk
savunmasından sorumlu olan 12’nci Tümen’in kuzey kanadından kuşatılmasına ve
Tekketepe’nin doğusuna atılmasına çalışılmıştır. Bu amaçla 15 Ağustos saat
14.15’te İngiliz birlikleri kara ve donanma topçusunun desteği ile Kireçtepe’ye
taarruza başlamıştır. Saat 15.30’da ise 31’inci İngiliz Tugayı’nın bir taburu
Kireçtepe’nin kuzey yamacından diğer taburu da güney batısından taarruza
başlamıştır. 7 Ağustos’tan beri bölgede bulunan Gelibolu Jandarma Taburu ise
İngiliz birlikleri karşısında ağır kayıplar vermesi sonucunda geri çekilmek
zorunda kalmış ve Kanlıtepe-Havantepe hattına tutunmuştur. İngilizler ise
Arslantepe ve Projektörtepe’yi ele geçirmiştir. Gelibolu Jandarma Taburu,
telefon bağlantısının olmaması nedeniyle taarruz bilgisini 5’inci Tümen
komutanına saat 17.30’da iletebilmiştir. Bunun üzerine 5’inci Tümen Komutanı
Yarbay Wilmer, 19’uncu ve 39’uncu Alaylardan birer tabur takviye birliği
Kireçtepe’ye göndermiş, bu sırada İngilizler de Kanlıtepe’ye ilerlemeye
başlamıştır. 39’uncu Alay’dan bir tabur Kanlıtepe’deki jandarma kuvvetini
takviye etmiş ve İngilizler Arslantepe-Kanlıtepe hattından ilerleyememiştir. 16
Ağustos’ta saat 02.00’de Türk birlikleri, İngilizlere karşı gece taarruzu
düzenlemiş ve Arslantepe’yi ele geçirmiştir. Fakat takviye birlik alan İngiliz
kuvvetleri, karşı taarruz yapmış, Arslantepe’yi geri alarak Türk birliklerinin
Kanlıtepe’ye çekilmesine neden olmuştur. Bu durum üzerine Türk birlikleri de
17’nci Alay’dan bir tabur ile takviye edilmiş, Arslantepe tekrar ele geçirilmiş
ve muharebe Türk lehine dönmüştür. Bunun üzerine ağır kayıplar veren İngilizler
eski mevziilerine dönmek zorunda kalmıştır.

16 Ağustos muharebeleri
sonucunda Kireçtepe’nin önemi daha da artmış ve yeni bir düzenleme yapılmıştır.
Buna göre Kireçtepe’den Kükürtlüpınar’a kadar olan bölge 5’inci Tümen’in
sorumluluğuna verilmiş, Eğrikulak-Azmakdere hattı hariç bölgenin savunması
12’inci Tümen’e verilmiş ve 36’ncı, 35’inci, 34’üncü Alayları ile beraber
birinci hatta düzenlenmiştir. Diğer taraftan Azmakderesi ve güneyinde bulunan
7’inci, 4’üncü ve 8’inci Tümenler’in bölgesine “Kocaçimen Bölgesi” adı
verilmiş, 7’nci Tümen Yayvantepe-Yassıtepe hattında, 9’uncu Tümen Besimtepe
hattında görevlendirilmiştir.

Bu düzenlemeler sonucunda
17 Ağustos sabahı İngilizlere karşı bir taarruz yapılmış ve Kireçtepe’nin 500 m
kadar ilerisinde İngilizlerin elinde olan bir mevzii ele geçirilmiştir. Saat
14.00’te ise İngilizler, 12’inci Tümen’in sol kanadına saldırmış fakat başarı
gösteremeyerek geri atılmıştır. 17 Ağustos muharebesinden sonra İngilizlerin
komuta kademesinde değişiklikler meydana gelmiştir. Buna göre Seddülbahir
bölgesindeki 29’uncu İngiliz Tümen Komutanı General Lisle, 9’uncu Kolordu Komutanlığı’na
getirilmiştir. 21 Ağustos’a kadar Anafarta bölgesinde ciddi bir harekât
girişimi olmamış ve Türk birlikleri de düzenleme işlerine ağırlık vermiştir.

KAYNAKÇA

T.C. Genelkurmay Başkanlığı,
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi Çanakkale Cephesi, 1-2-3. Ciltlerin
Özetlenmiş Hali, Ankara, 1997.