Çanakkale Harbi Çanakkale Muharebelerine dair…
Kızılay 150 yıldır, savaşlarda, mübadele yollarında, depremlerde,
yüzlerce afet bölgesinde, açlık ve yoksullukla mücadele eden topraklarda,
ülkemizde ve uzak coğrafyalarda insanlığın hizmetinde olmuş ve insani yardım
çalışmaları yürütmüştür. Bu yolculuk tarihe tanıklık eden ve geleceğe ışık
tutacak binlerce bilgi, belge ve objeyi de beraberinde getirmiştir. Cumhuriyetin
kuruluşundan itibaren, ülkemizin yardımlaşma kültürü, bireylerin sosyal yaşama
katılımı, dili, uluslararası ilişkileri, sağlık alanındaki gelişmeler,
afetlerin seyri, kadın ve gençlik çalışmaları da buradan takip edilebilir.
Kızılay Arşivi; 1868 yılı Mecruhin ve Marda-yı Askeriyeye İmdat ve
Muavenet Cemiyeti olarak kurulmuştur. Belgelerini belirli bir süre Eskişehir’de
muhafaza ettikten sonra 1928 yılında Ankara’daki Kızılay Genel Merkez binasına taşınmıştır.
Ancak fiziki yetersizlik sebebi ile 1941 yılında Kızılay Etimesgut yerleşkesinin
ambarlarından biri arşiv haline dönüştürülmüştür. Arşivini koruyan Kızılay, yeniden
yapılanma ve modernizasyon çalışmaları kapsamında 2006 yılında ‘Arşiv
Projesi’ni hayata geçirmiştir. Kuruluştan 1928 yılına kadar geçen döneme ait
eski yazı belgelerin tasnifi 2010 yılının sonunda tamamlanarak modern arşiv
binasında muhafaza edilen belgeler araştırmacılara açılmıştır.
Kızılay Arşivi, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemleri ile Türkiye
Cumhuriyeti’nin kuruluşundan günümüze kadar geçen dönemini yansıtmaktadır.
Cephelerde ve cephe gerisinde gerçekleştirilen faaliyetler, yurtiçi ve yurtdışı
çalışmalar ve ilgili kurumlarla yapılan iş birlikleri, Hilal-i Ahmer’in sosyal
hayata katılımı gibi konuları da bu arşivde bulmak mümkündür. 1868’den Harf
İnkılabına kadar olan döneme ait çoğunluğu Osmanlıca olan Fransızca, İngilizce,
Rusça ve diğer dillerde yaklaşık 1600 kutu belge, 550 adet defter
ile Balkan ve Dünya Savaşları’ndaki Türk ve yabancı esirlere ait yaklaşık 308.645
adet esir kartı bulunmaktadır. Arşivdeki en eski belge 8 Mayıs 1864
tarihli Abdülaziz tarafından Marko Paşa’ya feriklik unvanı verildiğini gösteren
berattır. 1868 yılından 1928 yılına kadar olan Osmanlıca, Fransızca, İngilizce
belgelerin büyük bir bölümünün içerik analizi yapılmıştır ve katalog
kayıtlarına web sitesi üzerinden ulaşmak mümkündür. Kızılay Arşivi’ndeki
belgelere bakacak olursak;
Yardım
Yazışmaları, Hastane Yazışmaları, Hasta Raporları, Esir mektup ve yazışmaları,
Esir Listeleri, Esir Kartları, Hesap Defterleri, Hastane Yazışma
Defterleri, Esir Defterleri, Yevmiye Defterleri, Ambar Defterleri, Protokol
Defterleri, Karantina Defterleri, Muhaberat Defterleri, Kızılhaçlarla
Yapılan Yazışma Defterleri, Haritalar, krokiler, Kartpostallar, Fotoğraflar,
Resimler, Pullar, Afişler bulunmaktadır.
Araştırmacıların
Yararlanma Durumu
Arşiv,
hafta İçi 08:00-12:00/ 13:00-17:00 saatleri arasında hizmet vermektedir. Türk
Kızılay Arşivi’nden, tasnif edilmiş ve son işlem tarihi üzerinden en az otuz
yıl geçmiş arşiv malzemesi üzerinde Türk ve Türkiye’ye girmesi yasak olmayan
yabancı uyruklu kişiler veya bu kişilerin vekilleri tarafından araştırma
yapılabilir. Arşivde araştırma ve inceleme yapmak isteyen kişiler veya bunların
vekilleri, “Türkiye Kızılay Derneği
Genel Müdürlüğü Arşivi ‘nde Araştırma Talebinde Bulunanlar İçin Müracaat Formu
ve Taahhütname”yi doldurarak, bir adet fotoğraf ve nüfus cüzdanı
(yabancılar için pasaport ve kimlik) örneğiyle başvurabilirler. Vekil ise
vekâletname ile birlikte doğrudan Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü Arşivi’ne
bizzat veya posta ile müracaatta bulunurlar. Vekilleri vasıtasıyla araştırma ve
inceleme yapmak isteyen Türk veya yabancı uyruklu gerçek veya tüzel kişilerin
önceden müracaatlarının olması gerekmektedir.
İLETİŞİM
Telefon:
0 312 293 60 00
Adres:
Türk Kızılayı Arşiv ve Kütüphane Müdürlüğü Erler Mah. Türk Kızılayı Cad. No:6
Etimesgut- ANKARA
